Auteur: Jan-willem Nijkamp   Datum: 15-11-2022

Een verticale rally

Een bodem?

Op donderdag 13 oktober tikte de AEX-index een niveau aan van 611 punten, 26 procent onder de top van november vorig jaar. Het was de laagste stand van deze berenmarkt. Tot op heden, moeten we er voorzichtigheidshalve wel bij vermelden. Vervolgens demarreerde de index op onnavolgbare wijze om de beren in verwarring achter te laten. Op het moment van dit schrijven staat de index 100 punten hoger, ruim 16 procent in een maand. Hebben de beurzen medio oktober de bodem gezien?

Twee gebeurtenissen

De Federal Reserve liet tijdens zijn laatste bijeenkomst doorschemeren een trager tempo van renteverhogingen na te streven. Ook de rentestappen zouden kleiner kunnen worden. Het kan wel wat langer gaan duren voor de terminal rate – het eindpunt van de serie renteverhogingen – bereikt wordt. Een week later bleek de consumentenprijsindex (CPI) voor het eerst dit jaar eens mee te vallen. De markten rekenden al maanden op een afnemende groei maar werden tot dus ver telkens teleurgesteld. Beide gebeurtenissen hebben zonder twijfel bijgedragen aan de omslag van het sentiment op de beurzen.

Peak inflation?

De inflatie bleek met 7,7 procent lager dan de verwachte 8 procent. Peak inflation? De prijzen voor de meeste grondstoffen zijn gedaald. De opstoppingen in de aanvoerketens lijken langzaam te verdwijnen. De loonstijgingen nemen weer wat af. De arbeidsmarkt in de Verenigde Staten is nog steeds sterk, maar koelt af. De huizenmarkt koelt sterk af. De fors gestegen hypotheekrente in de Verenigde Staten lijkt zijn werk te doen. Dat zou tot een afnemende inflatiegroei kunnen leiden. De inflatieverwachting daalt weer.

Inflatieverwachting

Naar verwachting zal volgend jaar de inflatie zakken naar zo’n 3 procent, de Federal Reserve de rente verhogen naar rond de 5 procent en de 10-jaars rente rond de 4,5 procent kunnen gaan pieken. Ondertussen zal de economische groei vaart minderen met mogelijk een lichte recessie tot gevolg. Een iets gunstiger inflatie- en renteklimaat is wel nodig om de rust op de beurzen weer enigszins terug te brengen. Dat is het relatief gunstige scenario dat nu door de markten wordt ingeprijsd.

Iedere bearmarket eindigt met een bearmarketrally

Inderdaad, deze rally is niet meer dan een bearmarketrally. Maar uiteindelijk eindigt iedere berenmarkt met een berenrally. Er worden overal vraagtekens gezet bij deze wel erg plotse omslag in het sentiment. Zijn beleggers niet opeens te euforisch? De groei van de inflatie mag dan iets afnemen, verder lijken de ongunstige fundamenten nauwelijks beter geworden.

Terug in de tijd

Het is misschien wel aardig om eens 40 jaar terug te gaan in de tijd. In de zomer van 1982 zette de S&P 500-index een – naar later bleek – definitieve bodem neer van 327 punten. Een bodem die het einde markeerde van een periode van een historisch hoge inflatie die duurde van 1965 tot 1982. Op dat moment bedroeg de Fed Funds Rate 15 procent. Deze was overigens al stapsgewijs verlaagd vanaf het recordniveau van 20 procent. De toenmalige Fed-gouverneur Paul Volcker zou met deze draconische rente eindelijk de inflatie op de knieën krijgen. De inflatie zou eind 1982 uitkomen op 3,8 procent. In de jaren ervoor was de inflatie zelfs ruim 14 procent geweest.

Tjokvol met toverdrank

De beurzen reageerden alsof ze tjokvol met toverdrank zaten. Een bijna verticale rally zette in om de beurs een jaar later – in de zomer van 1983 – 53 procent hoger te zetten. Er volgde een kleine adempauze, want een jaar later stond de index weer 12 procent lager. Maar vervolgens werd er een jarenlange rally ingezet waar veteranen op de beurs nog steeds niet over uitgesproken raken. Een rally die zou voortduren tot in het jaar 2000. De S&P 500 realiseerde toen een top van 2465 punten.

Ooit klein begonnen

Deze ruim 18 jaar durende rally - waarin ’s werelds belangrijkste index 7,5 keer over de kop ging – is ook ooit klein begonnen. Als een bearmarketrally. Opvallend was vooral de explosieve start van deze rally. In een half jaar steeg de index met 31 procent. Tsja, dan valt de huidige koersstijging eigenlijk nog wel mee. Natuurlijk, het is niet gezegd dat de geschiedenis zich zal gaan herhalen, maar een te lange berenslaap kan ook kostbaar blijken.