Datum: 14-08-2023

Nieuwe bankenstress

In Europa stonden begin vorige week vooral de bankaandelen onder druk. De extra aandacht voor de bankensector kwam doordat de Italiaanse vicepremier Matteo Salvini een eenmalige heffing van 40 procent op de ‘overwinsten’ van banken aankondigde.

Het bericht kwam voor beleggers als een donderslag bij een heldere hemel. Het besluit werd door de Italiaanse regering genomen tijdens hun laatste ministerraad voor het zomerreces en stond niet op de agenda. Bovendien had de Italiaanse minister van Financiën in juni nog laten weten dat er geen belastingen op extra winsten in de maak zouden zijn zoals in Spanje en Hongarije wel het geval is. Opvallend is dat deze minister bij de laatste ministerraad niet aanwezig was.

Met de extra belastingheffing over de fors gestegen netto rentebaten van banken wil de Italiaanse regering de belasting voor burgers verlagen en starters helpen met het sluiten van een hypotheek. De rente is gestegen en soms zelfs verdubbeld voor gezinnen en bedrijven, terwijl de rente op het spaargeld laag blijft.

Forse koersdreun voor Italiaanse banken

De Italiaanse belastingplannen zijn natuurlijk niet goed voor de Italiaanse banken. Deze kregen er die dag dan ook flink van langs. De koersen van de grootste banken van het land, UniCredito en Intesa Sanpaolo, daalden met respectievelijk 5,9 en 8,7 procent op één dag.

Ook de meeste Europese banken noteerden lager. De Stoxx Europe 600 Banks-index leverde die dinsdag 2,7 procent in.

Verzachtende maatregelen

Vervolgens bleek dat de soep toch niet zo heet werd gegeten als deze leek te worden opgediend. De Italiaanse regering was waarschijnlijk behoorlijk geschrokken van de reactie van beleggers op het voornemen om banken extra te gaan belasten. Daarom haastte de Italiaanse regering zich om de effectenmarkten gerust te stellen met een aantal verzachtende maatregelen.

Zo komt er een plafond op de belastingafdracht. De extra belasting zal afgetopt worden op maximaal 0,1 procent van het totale bezit van de bank. Ook liet het Ministerie van Financiën weten dat banken die de spaarrente voor hun clientèle voldoende hebben verhoogd, geen last zullen hebben van de extra belastingmaatregel.

Ratingverlaging voor Amerikaanse banken

Ook in de Verenigde Staten was er slecht nieuws voor banken. Kredietbeoordelaar Moody's, die als enige van drie rating-agency's de VS nog steeds een AAA-status geeft, verlaagde de rating van een tiental kleinere Amerikaanse banken. Tevens liet Moody’s weten de kredietwaardigheid van zes grote Amerikaanse banken op de watchlist te hebben gezet.

Moody’s wees in de toelichting op deze beslissing op de oplopende kapitaalkosten van banken. Die zorgen ervoor dat de risico’s van de kredietportefeuilles op de balansen van banken toenemen, vooral van banken die veel commercieel vastgoed hebben gefinancierd.

Er zullen partijen zijn die het steeds moeilijker krijgen als gevolg van herfinanciering van bestaande schulden tegen hogere rentes. Nog niet al te lang geleden zijn er de Verenigde Staten al een paar banken op omgevallen…

Het zorgde bij beleggers voor het besef dat de onrust in deze sector van afgelopen maart, waarbij zelfs een aantal banken omvielen, zo maar nog een staartje kan krijgen.

Sterke cijfers voor Nederlandse banken

Overigens lijken de Nederlandse banken die deel uitmaken van de AEX-index deze problematiek niet te herkennen. Anderhalve week geleden kwam ING met sterke kwartaalcijfers, waarbij de grootste bank van Nederland voorzieningen liet vrijvallen in plaats van de stroppenpot verder te vullen. Onlangs lieten de prima cijfers van ABN Amro eenzelfde beeld zien. Wie zal het bij het rechte eind blijken te hebben?