Auteur: Jan-willem Nijkamp Datum: 10-03-2020

De stier vecht voor zijn leven

Met de lift naar beneden

Er geldt een oud gezegde op Wall Street dat de beurs met de trappen omhooggaat en met de lift naar beneden. Koerswinsten zijn vaak relatief gering en cumuleren over een jarenlange periode. Koersdalingen kunnen daarentegen pijnlijk en gewelddadig zijn en hebben doorgaans veel minder tijd nodig. Een totale uitverkoop waarin alles rücksichtslos van de hand wordt gedaan vormt vaak het sluitstuk van zo’n felle correctie. Ervaren effectenhandelaren zijn eraan gewend. Gisteren was het weer zo’n zware dag op de financiële markten. Veel beurzen hadden hun slechtste dag sinds de kredietcrisis van 2008.

Verjaardag

Uitgerekend op de dag dat de aandelenmarkt 11 jaar geleden zijn bodem neerzette en aan zijn jarenlange opmars begon, verloor de S & P 500-index 7,6 procent. Een nogal morbide wijze om je verjaardag te vieren. Sinds de All Time High van nog geen drie weken geleden verloor de belangrijkste graadmeter van de Amerikaanse economie 19 procent. In dezelfde periode zakte onze eigen AEX-index overigens 22 procent. Het geeft maar weer eens aan dat correcties net als stripheld Lucky Luke sneller kunnen zijn dan hun schaduw. Voor beleggers het goed en wel in de gaten hadden waren ze volledig geknipt en geschoren.

Bedreigde bullmarket

Wanneer de belangrijkste index als norm wordt genomen, en gezien het aandeel in de wereldwijde marktkapitalisatie is dat zonder meer de S & P 500-index, vormt deze correctie een serieuze bedreiging voor de jarenlange bullmarket. Bij een daling van 20 procent is er officieel sprake van een bearmarket. We zijn hier dus nog maar een enkel procentje van verwijderd. Tussentijds scheelde het overigens maar zeer weinig of het was al zo ver geweest. Net als in drie eerdere gevallen in deze bullmarket balanceerde de stier op het randje van de dood. Ook in 2010, 2011 en 2018 bleek de stier echter ternauwernood gereanimeerd te kunnen worden om vervolgens weer krachtig voort te razen. Telkens speelde daarbij een sterke helpende hand van centrale bankiers een belangrijke rol.

Lender of the last resort

Een renteverlaging of de aankondiging van een nieuw opkoopprogramma van staatsobligaties door de centrale bank gaf beleggers steeds het vertrouwen toch weer de markt in te stappen. Deze keer bestaat er echter enige twijfel over de resterende kracht van deze traditionele lender of the last resort. Zo werd de renteverlaging door de Federal Reserve vorige week door de markten beantwoord met een stevige koersdaling. Zouden de markten resistent geworden zijn tegen de geneeskrachtige werking van renteverlagingen? De rente is immers al historisch laag.

“Whatever it takes”

Mede om die reden wordt er in toenemende mate vol verwachting uitgekeken naar een andere mogelijke bron van stimulerende maatregelen, de overheid. Met deze historisch lage rente is het voor de staat immers geen groot bezwaar zich in de schulden te steken teneinde de economie weer op de been te helpen. Grote infrastructurele programma’s en belastingverlagingen zouden uitkomst kunnen bieden. En zowaar, gisteravond liet de Amerikaanse president in een plots ingelaste persconferentie weten middels een belastingverlaging en steun aan coronaslachtoffers “substantiële, zeer substantiële steun” te zullen bieden. Daarbovenop werd het gerucht de wereld in geslingerd dat mogelijk ook het kopen van niet-staatsleningen onderdeel zou uitmaken van het steunpakket. De Trumpiaanse versie van “Whatever it takes”.

Herstel

Met als resultaat fors oplopende beurzen in Europa vandaag. Op zeker moment stonden de indices ruim vier procent in de plus en ging de S & P-future limit-up. Is het lek daarmee boven? Naar alle waarschijnlijkheid is het nog te vroeg om tot deze conclusie te komen. Het coronavirus woedt nog in volle hevigheid over Europa en ook de Verenigde Staten blijft het ongewenste virus niet bespaard. Het kan nog zeker enkele weken voor onrust zorgen op de beurzen. Dat neemt niet weg dat beleggers beter niet in paniek over kunnen gaan tot verkoop van hun aandelen.

In- en uitstappen dodelijk

Onderzoek over de afgelopen honderd jaar wijst uit dat wanneer beleggers de beste tien dagen van het jaar missen, het rendement aanmerkelijk lager uitvalt dan van beleggers die gewoon hun posities hebben behouden in moeilijke tijden. Juist de dagen direct na het zetten van een bodem worden gekenmerkt door felle stijgingen. Het rendement op aandelen bedroeg gemiddeld 9 procent per jaar in de Verenigde Staten over de afgelopen honderd jaar. Een voorwaarde daarvoor was wel dat de belegger steeds was blijven zitten. In- en uitstappen is dodelijk voor een stier.