Auteur: Jan-willem Nijkamp Datum: 17-09-2019

Een zware Gustaf, een Browning en een stofzuiger 

Weer een renteverlaging

Morgenavond zal de Amerikaanse centrale bank naar alle waarschijnlijkheid de bandbreedte waarbinnen de rente zich mag begeven met een kwart procent verlagen. Er wordt al lange tijd gespeculeerd dat het rentebeleid verder versoepeld gaat worden om de Amerikaanse economie te ondersteunen. Het zou de tweede versoepeling betekenen na de eerdere verlaging deze zomer. De Amerikaanse economie staat er nog steeds goed voor en de inflatie kruipt maar langzaam omhoog. Normaal gesproken is er dus weinig reden voor de centrale bank om de rente te verlagen. De voortwoekerende handelsoorlog doet de Federal Reserve mogelijk anders besluiten.

President wil verruiming

De Amerikaanse president vuurt al meer dan een jaar venijnige tweets af op de voorzitter van de Federal Reserve. Naar zijn mening is de Fed te voorzichtig met de rente en zou de centrale bank deze in navolging van de ECB naar nul procent moeten verlagen. De tweets krijgen veel kritiek. Trump zou de onafhankelijkheid van de Fed in gevaar brengen. Zijn druk maakt het er voor de Fed in ieder geval niet makkelijker op. Trump heeft een ruimer monetair beleid nodig om zijn handelsoorlog met China – en de rest van de wereld – voort te kunnen zetten. Een lagere rente verzacht immers de negatieve effecten van de hogere import tarieven. Leden van de Fed hebben echter reeds laten doorschemeren hier niet van gediend te zijn. Niet van een escalerende handelsoorlog en niet van de druk die de president op hen uitoefent.

First Tweeter

De First Tweeter denkt het handelsconflict met de Chinezen te kunnen winnen. De Verenigde Staten zullen daarvoor echter wel moeten beschikken over het beste uithoudingsvermogen. En een centrale bank die hem te hulp schiet. Hij zet de Fed daarmee echter voor het blok. Met het verlagen van de rente faciliteren ze in feite de handelsoorlog met China. Een handelsoorlog die ze met lede ogen aanzien. Verruimt de Fed echter niet dan loopt ze het risico de Amerikaanse economie te schaden en mogelijk zelfs de komst van een recessie te bespoedigen. Powell en de zijnen kunnen het dus eigenlijk nooit goed doen.

Zware Gustaf

Het is dan ook zeer interessant met welk geschut de centrale bankiers gaan komen. Blijft het bij deze tweede verlaging-op-rij of volgt er meer verruiming? Vorige week zette de ECB de monetaire variant van de Schwerer Gustav in. De Schwerer Gustav was een extreem zwaar Duits kanon ontwikkeld in de fabrieken van Krupp en ingezet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het Wunderwaffen was het grootste daadwerkelijk in gevecht gebruikte wapen in de geschiedenis en vuurde de zwaarste granaten ooit af. De Duitsers hebben het voor het einde van de oorlog vernietigd zodat het niet in de handen van de geailleerden kon vallen.

Stofzuiger

Met dit zware geschut zette de ECB zijn Amerikaanse collega’s zwaar onder druk. Het renteverschil tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten kan uiteindelijk in het nadeel van de Verenigde Staten gaan werken. De sterke dollar neutraliseert voor de rest van de wereld immers voor een groot deel de negatieve effecten van de handelsoorlog. Maar de ECB gaat nog verder. In feite stelt de centrale bank de Europese Unie in staat over te gaan tot fiscale stimulering. De daardoor ontstane extra schulden kunnen vervolgens middels het nieuwe opkoopprogramma van de ECB worden opgezogen. Een stofzuiger waar Trump met de nodige jaloezie naar zal kijken.

Welk geschut?

Kortom, de Federal Reserve staat voor een belangrijke beslissing. Blijft zij de onafhankelijke instelling die waakt over inflatie en economische groei of faciliteert zij de Amerikaanse regering bij het voeren van een grootschalig handelsconflict? Het laatste is weer een stap dichter bij de door veel economen zo verfoeide Moderne Monetaire Theorie. MMT stelt overheden in staat vrijwel ongeremd schulden te kunnen aangaan, alleen begrensd door oplopende inflatie. Dat zou de sluizen volledig open zetten en ons een geheel nieuwe wereld binnenleiden van ongeremd oplopende schulden met alle gevolgen van dien. Misschien zou Powell beter een Browning uit zijn achterzak kunnen trekken in plaats van de eerdergenoemde Zware Gustaf.