De koning van de schulden

In zijn recente State of the Union liet Trump trots weten dat de Amerikaanse economie er nog nooit zo goed heeft voorgestaan. De economie groeit, de werkloosheid staat op een historisch laag niveau en de beurzen breken het ene record na het andere. Zijn toespraak was een haast eindeloze opsomming van resultaten van zijn beleid. Eén record vergat Trump echter te noemen: de tot een onwaarschijnlijke hoogte opgelopen staatsschuld.

De schuld van de Verenigde Staten bereikte recent het peil van 23 biljoen (23.000 miljard) dollar. Dat is bijna 70.000 dollar per persoon. Volgens het Congressional Budget Office (CBO) stijgt het begrotingstekort dit jaar voorbij de 1.000 miljard dollar. Dat komt neer op een tekort van 4,6%, een hele prestatie in een economie die zich al in het elfde haussejaar bevindt.

En dat terwijl de president in zijn verkiezingscampagne het land beloofde de staatsschuld in acht jaar tijd volledig af te bouwen. Op dat moment bedroeg de schuld nog 19 biljoen dollar. De enorme belastingverlagingen enerzijds en de fors gestegen militaire uitgaven anderzijds hebben zijn verkiezingsbelofte echter in rook doen opgaan.Realiseren schuldreductie
Zijn plan was schuldreductie te realiseren door economische groei. Aanvankelijk dacht de regering de economie met 6% te kunnen laten groeien, voor een westerse economie een heel ambitieuze gedachte. Later werd deze doelstelling steeds meer aan de realiteit aangepast. Het huidige budget gaat uit van een groei tussen de 2,4 en de 2,9%. De reële groei is lager.

Zolang de economie minder groeit dan het begrotingstekort ben je jezelf feitelijk aan het opeten. Dat houdt een economie niet eeuwig vol. De president kondigde dan ook een pakket van bezuinigingen aan om toch iets aan schuldreductie te doen. Uitgaven aan gezondheidszorg en sociale voorzieningen bleken in het verleden echter niet erg flexibel, dus blijven in de praktijk de militaire uitgaven over. Gezien de wedloop met China lijkt daar echter weinig ruimte te zitten.

Grootschalige schuldfinanciering

Omdat de Amerikaanse economie veruit de grootste ter wereld is, zijn kapitaalmarkt zeer groot en liquide is en de dollar een status aparte geniet als sleutelvaluta voor de wereldhandel, kunnen de Verenigde Staten zich tot op heden deze grootschalige schuldfinanciering permitteren. De US Treasuries vinden op grote schaal aftrek bij zowel binnen- als buitenlandse beleggers. In tegensteling tot wat vaak beweerd wordt bevindt deze schuld zich overigens niet grotendeels in buitenlandse handen.

Het grootste gedeelte zit bij het Social Security Trust Fund (verantwoordelijk voor de uitkeringen), pensioenfondsen, banken en de Federal Reserve. Deze laatste heeft officieel 2,5 biljoen dollar aan staatsleningen op de balans staan.

Meer dan de helft van de staatsschuld is in handen van instanties die pensioenen en uitkeringen voor Amerikaanse burgers moeten garanderen. Een deconfiture van de staat zou desastreuze gevolgen hebben voor de Amerikaanse burgers. Slechts 6,7 biljoen dollar (van de 23) staat uit bij buitenlandse centrale banken en beleggers. Niet China, maar Japan blijkt met 1,6 biljoen dollar de grootste belegger.

Draconische maatregelen

Deze staatsschuld verdwijnt niet door alleen economische groei en wat bezuinigingen. Daar zijn draconische maatregelen voor nodig. Nu wordt er zowel door de regering als de oppositie geopperd over te gaan tot monetaire financiering; het rechtstreeks opkopen van staatsleningen. Het zou effectiever zijn dan de tot op heden toegepaste kwantitatieve verruiming, het indirect kopen van beleggers.

Het bewijst dat de Republikeinse partij steeds verder afdrijft van zijn traditionele, orthodoxe begrotingsvisie die ijverde voor minder uitgaven en lagere tekorten. Het CBO voorspelt dat de staatsschuld van de Verenigde Staten in 2050 bij ongewijzigd beleid kan oplopen naar 174% van het BNP.

Koning van de Schulden

Trump is de zelfverklaarde Koning van de Schulden. In zijn eigen vastgoedverleden deinsde hij er niet voor terug zich (te) diep in de schulden te steken. Als het misging was daar altijd nog zijn zeer kapitaalkrachtige vader of de Deutsche Bank om hem te hulp te schieten. Het is de grote vraag wie deze rol straks op zich gaat nemen. Er komt immers een dag dat een nieuwe emissie van Amerikaans staatspapier niet meer zo succesvol verloopt. Onbeperkt de geldpersen laten draaien zal het vertrouwen in de dollar geen goed doen. Hoe lang blijven de inflatie en de rente dan nog zo laag?

Dat is niet een heel fraai vooruitzicht. Juist wanneer een stimulerende overheid het hardst nodig is zal deze zich niet thuis (kunnen) geven. Maar dat is dan waarschijnlijk niet de zorg van deze president.