Iedere bearmarket eindigt met een bearmarketrally

Op donderdag 13 oktober tikte de AEX-index een niveau aan van 611 punten, 26 procent onder de top van november vorig jaar. Het was de (voorlopig) laagste stand van deze berenmarkt. Vervolgens vond de index de weg omhoog.
De Fed liet tijdens zijn laatste bijeenkomst doorschemeren een trager tempo van renteverhogingen na te streven. Ook de rentestappen zouden kleiner kunnen worden. Het kan wel wat langer gaan duren voor de terminal rate, het eindpunt van de serie renteverhogingen, bereikt wordt.

Meevallende inflatie

Een week later bleek de consumentenprijsindex (CPI) voor het eerst dit jaar eens mee te vallen. De markten rekenden al maanden op een afnemende groei, maar werden tot dusverre telkens teleurgesteld. Beide gebeurtenissen hebben zonder twijfel bijgedragen aan de omslag van het sentiment op de beurzen.

De inflatie bleek met 7,7 procent lager dan de verwachte 8 procent. Peak inflation? De prijzen voor de meeste grondstoffen zijn gedaald. De opstoppingen in de aanvoerketens lijken langzaam te verdwijnen. De loonstijgingen nemen weer wat af. De arbeidsmarkt in de Verenigde Staten is nog steeds sterk, maar koelt af. De huizenmarkt koelt sterk af. De fors gestegen hypotheekrente in de Verenigde Staten lijkt zijn werk te doen. Dat zou tot een afnemende inflatiegroei kunnen leiden. De inflatieverwachting daalt weer.

Naar verwachting zal volgend jaar de inflatie zakken naar zo’n 3 procent, de Federal Reserve de rente verhogen naar rond de 5 procent en de 10-jaars rente rond de 4,5 procent kunnen gaan pieken.

Lichte recessie

Ondertussen zal de economische groei vaart minderen met mogelijk een lichte recessie tot gevolg. Een iets gunstiger inflatie- en renteklimaat is wel nodig om de rust op de beurzen weer enigszins terug te brengen. Dat is het relatief gunstige scenario dat nu door de markten wordt ingeprijsd.
Inderdaad, voorlopig is deze rally niet meer dan een bearmarketrally. Maar uiteindelijk eindigt iedere berenmarkt met een berenrally. Er worden overal vraagtekens gezet bij deze wel erg plotse omslag in het sentiment. Zijn beleggers niet opeens te euforisch? De groei van de inflatie mag dan iets afnemen, maar verder lijken de ongunstige fundamenten nauwelijks beter geworden.

Zomer van 1982

Het is misschien wel aardig om eens 40 jaar terug te gaan in de tijd. In de zomer van 1982 zette de S&P 500-index een, naar later bleek, definitieve bodem neer van 327 punten. Die bodem markeerde het einde van een periode van een historisch hoge inflatie die duurde van 1965 tot 1982.

Op dat moment bedroeg de Fed Funds Rate 15 procent. Deze was overigens al stapsgewijs verlaagd vanaf het recordniveau van 20 procent. De toenmalige Fed-voorzitter Paul Volcker kreeg met deze draconische rentestappen eindelijk de inflatie onder controle. De inflatie zou eind 1982 uitkomen op 3,8 procent. In de jaren ervoor was de inflatie zelfs ruim 14 procent geweest.

Verticale rally

De beurzen reageerden toen alsof de toverfee was langs geweest. Een bijna verticale rally zette in om de beurs een jaar later, in de zomer van 1983, 53 procent hoger te zetten. Er volgde een kleine adempauze, want een jaar later stond de index weer 12 procent lager. Maar vervolgens werd er een jarenlange rally ingezet waar menigeen nog steeds niet over uitgesproken is. De rally zou voortduren tot in het jaar 2000. De S&P 500 bereikte toen een top van 2.465 punten.

Deze ruim 18 jaar durende rally waarin de S&P 500 index 7,5 keer over de kop ging, is ooit klein begonnen als een bearmarketrally. Opvallend was vooral de explosieve start van deze rally. In een half jaar steeg de index met 31 procent. Zo bezien vallen de huidige koersstijgingen eigenlijk wel mee. Het is niet gezegd dat de geschiedenis zich zal herhalen, maar het kan ook kostbaar blijken als beleggers zich te lang in een berenslaap laten sussen.