Datum: 09-10-2023

Welkom BARBIE

Jarenlang regeerde TINA (There Is No Alternative) over de financiële markten. De rente was historisch laag en in sommige delen van de wereld zelfs negatief. Sparen was zinloos. Een belegging in vastrentende waarden al net zo. Er waren eigenlijk geen serieuze alternatieven voor het beleggen in aandelen.

Gratis geld leidde tot prijsexplosies in vastgoed, de opkomst van cryptocurrencies en NFT’s en tot exorbitante prijzen voor kunst en klassieke auto’s en ga zo maar even door. Het overtollige geld moest blijkbaar ergens heen. 

Dag TINA

Nu de rente fors is opgelopen lijkt TINA echter zo dood als een pier. Geld is niet langer goedkoop en het financiële landschap is opeens drastisch veranderd. In de Verenigde Staten liep de tienjaars rente zelfs even op naar 4,88 procent. Drie jaar geleden werd er slechts 0,50 procent aan rente vergoed.

In Nederland betaalt het ministerie van Financiën 3,3 procent rente, waar het drie jaar geleden nog geld ontving voor het lenen van geld. In de Verenigde Staten kunnen spaarders al een rente van meer dan 5 procent bijschrijven. Huizenkopers dienen er een rente van tegen 8 procent neer te tellen over hun hypotheek.

Vicieuze cirkel

Huizen worden onbetaalbaar. De kosten van autoleningen rijzen de pan uit. Bedrijven moeten zich tegen veel minder goede voorwaarden herfinancieren. Toekomstige winsten moeten tegen een fors hogere rente worden verdisconteerd, met koersdalingen tot gevolg. Huishoudens dienen veel meer over hun persoonlijke leningen en creditcardschulden te betalen.

Politici komen er wereldwijd achter dat het strooien met miljarden om de kiezers te plezieren ook verleden tijd lijkt. Allerhande groene projecten worden op een iets lager pitje gezet. De stijgende begrotingstekorten en de oplopende staatsschulden stellen keiharde grenzen. In de VS lijkt de rentelast hard op weg de grootste begrotingspost te worden. De overheid zal moeten lenen om de rente te kunnen betalen. Een desastreuze financiële vicieuze cirkel.

Maar er zijn meer mogelijke slachtoffers. Banken en verzekeraars met hun grote obligatieportefeuilles - diverse kleine banken in de Verenigde Staten gingen al kopje onder, maar ook de Bank of America zit op ongerealiseerde verliezen van 110 miljard dollar op obligaties, en dat is niet de enige. De KBW Nasdaq Bank Index staat dit jaar op een verlies van 25 procent. Verzekeraars, Private Equity en vastgoed? Ze worden opeens wakker in een nieuwe wereld. Leningen zijn duur en op bezittingen moet afgeboekt worden. 

Management by speech

Higher for longer’, de Fed heeft met deze uitspraak dat de rente nog lange tijd hoog zal moeten blijven de markten onaangenaam verrast. Maar overdrijft de Fed niet een beetje? Moet zij blijven verkrappen tot er daadwerkelijk iets breekt?

De inflatietrend neemt af. Bij een gelijkblijvende Fed Funds Rate verkrapt de bank in feite ook. De reële rente stijgt. Een afkoelende arbeidsmarkt kan uitkomst bieden.

Wellicht biedt dat ruimte aan de Fed om de harde taal iets te temperen. Powell zal de rente niet verlagen, maar management by speech kan de markten iets meer gerust stellen. De Fed heeft eerder dit jaar laten zien in noodgevallen effectief te kunnen optreden via de Repo-markt. Daarmee kunnen liquiditeiten worden verstrekt aan delen van de economie waar tekorten dreigen te ontstaan.  

Bonds are back

De kapitaalmarktrente is in korte tijd hard opgelopen. Na zo’n snelle toename is een draai niet onwaarschijnlijk. Ook de olieprijs lijkt weer iets af te koelen. Het zal tot enige opluchting zorgen op de beurzen. Het sentiment is erg somber omdat er veel slecht nieuws is ingeprijsd.

Een draai in de markt en een aandelenrally zijn niet uitgesloten, zeker omdat de beste beursmaanden van het jaar eraan komen. Dat neemt niet weg dat het tijdperk van het goedkope geld voorbij lijkt. Welkom BARBIE (Bonds Are Really Back In Earnest)!